Балқадиша кешені

Орналасқан жері: 2015 жылы  Зеренді ауданының  Зеренді ауылының  кіре берісінде ескерткіш тұрғызылып, Балқадишаның жерленген орны Зеренді ауданы Кеңөткел ауылының мұсылмандар зиратында орналасқан.

          Аңыз – әңгіме: Бір күні Зеренді ауданындағы  Мұса Монтай ауылында, Жыланды тауының маңында, нәрестенің тууына байланысты үлкен той болады. Әйгілі Ақан сері Қормасаұлы күндердің бір күні, ауыл-ауылдарды аралап жүрген кезінде, аты көпке мәлім, лауазымы биік кісі Ыбырайдың аулында болып жатқан шілдехана тойының дәл үстіне түседі. Серінің келіп қалғанын көрген халық Ақанға қошемет көрсетіп, дастарханның төріне жайғастырады. Алайда дастарханның киелі жерінде отырған Ақанның қасына ешкімнің отыруға батылы бармайды. Бұл ел ішінде кең тараған алып-қашпа сөздердің пайда болуының кесірі еді. Ақан сері қиялға беріліп кетіп, жын-перілермен байланысы бар екендігі туралы әңгімелер шыққандықтан, бәрі өзін жайсыз сезініп, тойдың берекесі қашқандай болды. Бірақ сол кезде Қадишаның "Аулымызға әйгілі сері келіп қалыпты, неге бірге қосылып өлең шырқамасақ" деген сөздері естіледі. Қадиша серінің қасына отырады. Бәрі қосылып, ән шырқауды бастайды. Мереке өте қызықты өтіп жатты, бірақ Қадишаның ағалары болған жағдайды естіп, қарындасының отырған жерінен алып кетуін талап етеді. Алайда, Қадиша еш қозғалмайды, серінің де оны жібергісі келмейді, осыдан екеуінде қимастық сезімі пайда болады. Қадиша қайтуға жинала бастағанда, Ақан қолына киелі домбыраны алып, сол жерде туған әнді шырқауға кіріседі. Сері Қадишаның жан-тәнінің әсемділігі туралы әндетеді. Қызының Ақанның қасында отырғанын естіген Ыбырай лезде Қадишаны қайтаруға бұйрық береді. Ән соншалықты мазмұнды және әуенді болды, бұл әнді естігендердің жүрегіне әсер етті.

         Ұзақ мұңлы әннің 90 шумағы болды. Өкінішке орай, бізге толық жеткен жоқ. 1988 жылы Қайролла Жүзбасовтың құрастыруымен «Өнер» баспасынан шыққан кітабында «Балқадиша» әнінің үш нұсқасы көрсетілген. Ән кейіпкері Қадиша Сүлеймен деген текті атаның баласымен бас қосып, үлкен әулеттің босағасын аттаған. Үш қыз және екі ұлдың анасы атанып, 1953 жылы өмірден өткен.

«Балқадиша» әнін кезінде аты аңызға айналған Әміре Қашаубаев, Ғарифолла Құрманғалиев, Жүсіпбек Елебеков орындаған. Кейін Қайрат Байбосынов, Рамазан Стамғазиев, Гауһар Әлімбекова, «Жігіттер» тобы сияқты әншілер өз репертуарларына қосқан.

Деректеме: халық аузынан.

Ошибка загрузки данных

Проверьте подключению к интернету

Попробовать еще раз